Sanocki Uniwersytet Trzeciego Wieku im. Jana Grodka

Na spotkaniu w dniu 13 listopada 2024 r. słuchacze Sanockiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku mieli okazję zapoznać się z przepisami prawa regulujące sprawy spadkowe. Szczegółowe przepisy na podstawie własnego doświadczenia przedstawił zebranym adwokat dr Krzysztof Kopciuch. Uczestnicy wykładu dowiedzieli się między innymi że Testament daje pewność, że Twój majątek zostanie rozdysponowany zgodnie z Twoją wolą. Powszechnie uważa się, że testament sporządzają jedynie osoby starsze bądź schorowane. Jest to podejście błędne. W rzeczywistości testament sporządza się w celu zabezpieczenia najbliższych i rozporządzenia majątkiem zgodnie ze swoją wolą. Wiek nie ma znaczenia. Statystyki pokazują, że coraz więcej młodych ludzi decyduje się na taki krok, aby zabezpieczyć swoją rodzinę, m.in. nieletnie dzieci. Wskazuje to na ich wysoką świadomość co do wysokiej wagi testamentu oraz przywiązanie do najbliższych. Testament, z punktu widzenia prawa, jest jednostronną czynnością prawną, w której testator osobiście i zachowując szczególną formę, dokonuje rozporządzenia swoim majątkiem na wypadek śmierci. Można więc powiedzieć, że testament jest dokumentem, w którym spadkodawca umieszcza swoją ostatnią wolę i powołuje do spadku konkretne, wybrane przez siebie osoby i organizacje, jednocześnie modyfikując ustawowy krąg dziedziczenia. Testament może sporządzić osoba, która posiada zdolność testowania. Mowa tu o osobie fizycznej, która ukończyła 18 lat i nie jest ubezwłasnowolniona. W przypadku testamentu notarialnego ostatnią wolę podaje się w obecności notariusza, a w przypadku testamentu alograficznego (sporządzanego ustnie przed określonym urzędem) – w obecności urzędnika i świadków. Testamenty występują zarówno w formach zwykłych jak i szczególnych. Wybór zależy od sytuacji spadkodawcy. Pierwsze mogą być zasadniczo sporządzone w każdym czasie. Testamenty szczególne zostały z kolei przewidziane jako rozwiązanie w konkretnych, przewidzianych prawem sytuacjach, na przykład gdy istnieje obawa rychłej śmierci lub zachowanie zwykłej formy nie jest możliwe. Testamenty zwykłe są najbardziej popularną formą rozporządzenia majątkiem na wypadek śmierci. Ustawodawca przewidział je jako odpowiednie w standardowych sytuacjach, gdy nie zachodzą nagłe i nieprzewidziane zdarzenia. Wybór konkretnej formy zależy od indywidualnych preferencji spadkodawcy. Każda z form jest sobie równa i wywiera takie same skutki.
Testament własnoręczny (holograficzny)
Testament bez notariusza jest jak najbardziej dopuszczalny. Aby go sporządzić , należy spisać własnoręcznie swoją wolę co do losów majątku, a także podpisać dokument i opatrzyć go datą. Majątek dzieli się procentowo, jeśli ktoś chce zapisać konkretne składniki majątku konkretnym osobom lub organizacjom, musi to zrobić u notariusza. Nie istnieje możliwość wydrukowania treści rozrządzenia. Jak długo ważny jest testament własnoręczny? Nie ma w tym zakresie ograniczenia. Testament holograficzny (własnoręczny) będzie ważny tak długo, aż spadkodawca go nie odwoła.
Testament notarialny to rozrządzenie, które jest sporządzane w formie aktu notarialnego. Z tytułu sporządzenia ostatniej woli w ten sposób konieczne jest uiszczenie opłaty. Powszechnie wskazuje się jednak, że wizyta w kancelarii notarialnej zwiększa pewność ostatniej woli, co dla niektórych może być zaletą. Dodatkowo w celu dokonania zapisu windyfikacyjnego konieczne jest skorzystanie z formy aktu notarialnego.
Testament allograficzny (urzędowy) jest zdecydowanie mniej popularną formą testamentu zwykłego. Nie jest chętnie wykorzystywany głównie ze względu na konieczność obecności dwóch świadków i spisania ostatniej woli w obecności wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Z testamentu sporządzany jest protokół, który odczytuje się w obecności świadków i zarówno testator, jak i świadkowie oraz osoba, w stosunku do której wola została oświadczona podpisują dokument. Dodatkowo z tej formy nie mogą skorzystać osoby głuche lub nieme.